Οι τοπικές φορεσιές του Έβρου στη Θράκη είναι από τις πιο όμορφες και περίτεχνες σε όλη την Ελλάδα. Η περιοχή έχει μακρά ιστορία που χρονολογείται από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία και ο πολιτισμός της αντανακλάται στα ρούχα της. Τα γυναικεία φορέματα είναι ιδιαίτερα υπέροχα, με πολύχρωμα κεντήματα και λεπτή δαντέλα.
Το ταξίδι μου στον Έβρο, Θράκη.
Έμεινα στον Έβρο για περίπου σαράντα μέρες για να δημιουργήσω φωτογραφίες από τις τοπικές παραδοσιακές γυναικείες φορεσιές για το έργο μου «Καρυάτις». Έχω καταφέρει να απαθανατίσω τα ρούχα διαφόρων ομάδων σε όλο τον Έβρο, όπως την ενότητα της Μακράς Γέφυρας, που περιλαμβάνει τις παραλλαγές των Μάριδων, Ισαακίου, Ζαλούφι και Ανατολικής Ρωμυλίας, καθώς και αυτές των ενοτήτων του Ορμενίου, της Νέας Βύσσας, των Μεταξάδων και της Οινόης.
Ο πλούτος των ενδυμασιών αντανακλάται στα περίτεχνα κεντήματα και τα πολύχρωμα σχέδια των «Γαϊτανιών» που διακοσμούσαν μεγάλο μέρος της φορεσιάς. Όλα τα ρούχα ήταν χειροποίητα και κεντημένα με μεγάλη προσοχή από τα κορίτσια και τις νιόπαντρες γυναίκες τις ατέλειωτες νύχτες του χειμώνα.
Η επεξεργασία ζωικού μαλλιού και βαμβακιού και η κατασκευή ρούχων ήταν αυστηρά γυναικείες δουλειές. Οι γυναίκες ετοίμαζαν το μαλλί, το έξαιναν και το έπλεκαν στον αργαλειό. Κάθε νοικοκυρά είχε στο σπίτι της τα απαραίτητα εργαλεία για την επεξεργασία του μαλλιού όπως αργαλειό, αδράχτι, ανέμη και άλλα. Το μαλλί που χρησιμοποιούσαν προερχόταν κυρίως από τα πρόβατα που είχαν όλα τα σπίτια.
Νέα Βύσσα
Τα εντυπωσιακά χρώματα και τα σχέδια των κοστουμιών αντικατοπτρίζουν τον ζωντανό πολιτισμό και την ιστορία της περιοχής. Το κοστούμι αποτελείται από πουκαμίσα με φουσκωμένα μανίκια και κεντημένο μπούστο. Το φουστάνι είναι συχνά στολισμένο με πιέτες ή βολάν και συνήθως είναι φτιαγμένο από ύφασμα σε έντονα χρώματα. Μια μαντίλα ή άλλο κεφαλοδέσιμο χρησιμοποιείται για να ολοκληρώσει την εμφάνιση. Τα παραδοσιακά κοσμήματα περιλαμβάνουν σκουλαρίκια κρίκους, περιδέραια, βραχιόλια και δαχτυλίδια στολισμένα με πολύχρωμες πέτρες ή χάντρες. Αυτά τα ενδύματα ήταν κάποτε καθημερινά για τις γυναίκες στη Νέα Βύσσα, αλλά τώρα φοριούνται μόνο σε ειδικές περιστάσεις, όπως γάμους ή θρησκευτικές γιορτές. Ωστόσο, παραμένουν σημαντικά για την κληρονομιά και τον πολιτισμό της περιοχής. Τα φορέματα είναι διακοσμημένα με χρυσοκέντημα και χάντρες. Η θρησκεία παίζει σημαντικό ρόλο στην καθημερινή ζωή και τα έθιμα. Ένα έθιμο που σχετίζεται με τις παραδοσιακές φορεσιές είναι ότι τα νεαρά κορίτσια πρέπει να καλύπτουν το κεφάλι τους με ένα μαντίλι ή ένα κομμάτι ύφασμα μέχρι να παντρευτούν. Μετά το γάμο, μπορούν να επιλέξουν να φορέσουν είτε λευκή είτε μαύρη μαντίλα ως μέρος της ενδυμασίας τους. Αυτή η παράδοση θεωρείται ότι χρονολογείται από τους βυζαντινούς χρόνους, όταν πίστευαν ότι το κάλυμμα των μαλλιών μιας γυναίκας θα την προστάτευε από τα κακά πνεύματα.
Μέσα στα σπίτια της Νέας Βύσσας
Όταν έφτασα για πρώτη φορά στη Νέα Βύσσα, συνειδητοποίησα ότι οι περισσότεροι ντόπιοι είχαν ενημερωθεί για τη φωτογράφιση. Με πήγαν στον όμορφο κήπο ενός σπιτιού, όπου είχε στρωθεί ένα πολύ μακρύ τραπέζι, με φαγητό και ποτό. Δεκατέσσερις γυναίκες ντύθηκαν με παραδοσιακές φορεσιές για τη φωτογράφιση. Πραγματικά έμοιαζε με γιορτή!
Ήταν φανερό πώς οι κάτοικοι εκτιμούν τις παραδόσεις και την κληρονομιά τους. Κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στον Έβρο, επισκέφτηκα πολλές φορές τη Νέα Βύσσα, αν και το αρχικό σχέδιο ήταν να φωτογραφίσουμε για μία μόνο μέρα. Υπήρχαν τόσες πολλές κυρίες που ήθελαν να φορέσουν τις φορεσιές τους, οπότε είχαμε πολύ υλικό. Έτσι κάναμε μία δεύτερη φωτογράφιση με δεκαέξι ακόμη κυρίες, ένα τρίτο, γύρω από την παράδοση της καλλιέργειας σκόρδου στην περιοχή, και ένα τέταρτο, όπου φωτογράφισα ένα παραδοσιακό οικογενειακό πορτρέτο.
Χρειάστηκε να κάνουμε ένα ρεπεράζ πριν τη φωτογράφιση, έτσι κάναμε πολλές βόλτες μαζί με τη Φανή, την πρόεδρο του τοπικού πολιτιστικού συλλόγου, στα περισσότερα σημεία της Νέας Βύσσας για να βρω κατάλληλους εσωτερικούς χώρους για τα πορτρέτα. Αποδείχθηκε ότι ήταν μια αρκετά χρονοβόρα διαδικασία, καθώς είχαμε τόσες πολλές φωτογραφίες να κάνουμε και ήθελα διαφορετικές τοποθεσίες για κάθε μία από αυτές. Αφού έβρισκα το κάθε μέρος, προετοίμαζα το σκηνικό για κάθε φωτογράφιση επί τόπου με διακοσμητικά που έβρισκα μέσα στο σπίτι.
ΓΩΝΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ \\
Οι πρώτοι άποικοι στην περιοχή της Νέας Βύσσας θεωρείται ότι ήταν οι Θράκες. Η πόλη αργότερα κατακτήθηκε από τους Πέρσες και στη συνέχεια από τον Μέγα Αλέξανδρο. Μετά το θάνατο του Αλέξανδρου, η αυτοκρατορία του μοιράστηκε στους στρατηγούς του, με τη Νέα Βύσσα να περιέρχεται στον έλεγχο του Λυσίμαχου. Η πόλη αργότερα περιήλθε στη ρωμαϊκή κυριαρχία και καταστράφηκε από επιδρομές βαρβάρων τον 3ο αιώνα μ.Χ. Ανοικοδομήθηκε και άκμασε κατά τη διάρκεια των Βυζαντινών χρόνων πριν καταληφθεί από τον Βούλγαρο τσάρο Συμεών Α' το 917. Οι Βούλγαροι την κράτησαν μέχρι το 1185, όταν ανέκτησε την αυτονομία της υπό την κυριαρχία της Κωνσταντινούπολης για άλλη μια φορά. Το 1361 περιήλθε στους Οθωμανούς Τούρκους που το μετονόμασαν σε Bursaköy. κράτησαν την εξουσία μέχρι το 1912, όταν τα ελληνικά στρατεύματα την απελευθέρωσαν κατά τον Α' Βαλκανικό Πόλεμο.
Το βράδυ, μετά από κάθε φωτογράφιση, εξαντλημένοι και πεινασμένοι, συγκεντρωνόμασταν όλοι σε μια από τις ταβέρνες για να φάμε. Το αναφέρω μόνο και μόνο για να μου δοθεί η ευκαιρία να μιλήσω για το μοσχαρίσιο σουβλάκι, μια τοπική παραδοσιακή λιχουδιά που είναι πραγματικά παραδεισένια. Μπορείτε να το δοκιμάσετε στις ταβέρνες της Νέας Βύσσας και είμαι σίγουρος ότι θα το απολαύσετε! Αυτό μας επέτρεψε να δεθούμε και να γίνουμε φίλοι με τους ανθρώπους εκεί. Έκανε την όλη εμπειρία πολύ πιο ευχάριστη.
Την ημέρα της επόμενης φωτογράφισης, επαναλάβαμε το ρεπεράζ και βρήκαμε περισσότερα σπίτια που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως σετ. Έψαχνα για σπίτια που να διατηρούν τον παραδοσιακό τους χαρακτήρα με όσο το δυνατόν λιγότερες παρεμβάσεις. Αυτή είναι γενικά η προτίμησή μου για το έργο Καρυάτις. Κι αυτό γιατί εκτός από τα ενδύματα, η παράδοση στην Ελλάδα υπαγορεύει και την έννοια της ιδιοκτησίας. Αυτό που χρησιμοποιούμε δεν μας κάνει ιδιοκτήτες του. Το γεγονός αυτό εξηγεί την απροθυμία πώλησης προγονικής περιουσίας. Ένα σπίτι που κληρονομήσαμε από τους γονείς μας, ίσως είναι δικό μας προς το παρόν, αλλά δεν θα είναι δικό μας για πάντα. Αντίθετα, αισθανόμαστε την υποχρέωση να το διατηρήσουμε ώστε να το κληροδοτήσουμε στην επόμενη γενιά.
