Η Ρόδος είναι ένα όμορφο νησί στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα, στο Νοτιοανατολικό τμήμα του Αιγαίου. Είναι το μεγαλύτερο από τα Δωδεκάνησα και είναι επίσης η ιστορική πρωτεύουσα του νησιωτικού συμπλέγματος. Το όνομα του νησιού προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό Ρόδον (τριαντάφυλλο) και πολλές φορές θα το ακούδετε ως νησί των ρόδων. Η Ρόδος προσελκύει πολλούς τουρίστες από την αρχή της τουριστικής βιομηχανίας στην Ελλάδα, που ανύψωσε την οικονομία του νησιού. Ακόμη και οι Έλληνες που δεν επισκέφτηκαν ποτέ το νησί είναι αρκετά εξοικειωμένοι με το σκηνικό του από ελληνικές ταινίες που διαδραματίζονται στη Ρόδο, από τη χρυσή εποχή του ελληνικού κινηματογράφου τη δεκαετία του '60.
Επίσκεψη στη Ρόδο - Δωδεκάνησα
Η πρώτη μου επίσκεψη στη Ρόδο ήταν στην πενθήμερη εκδρομή του σχολείου στην τρίτη λυκείου. Μετά από αυτό, δεν είχα επισκεφτεί ποτέ ξανά το νησί, εκτός από μερικές στάσεις λίγων ωρών ενδιάμεσα σε ταξίδια προς άλλα νησιά των Δωδεκανήσων. Ήθελα να επισκεφτώ ξανά το νησί και το φωτογραφικό μου έργο «Καρυάτις» ήταν μια καλή δικαιολογία, καθώς η Ρόδος φιλοξενεί μια σειρά από όμορφες τοπικές ενδυμασίες.
Γεννάδι
Το χωριό Γεννάδι βρίσκεται πολύ κοντά στο Πρασονήσι σε απόσταση 63 χλμ από το κέντρο της πόλης. Είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά της νότιας Ρόδου.
Είναι ένα ήσυχο θέρετρο, χτισμένο κοντά στη θάλασσα με έντονο το στοιχείο της παράδοσης. Στενά δρομάκια και μικρά ασβεστωμένα καλοδιατηρημένα σπίτια, με κρυφές αυλές, βίλες και πύργους. Χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής του χωριού είναι οι ψηλοί εξωτερικοί τοίχοι των σπιτιών.
Στο Γεννάδι όμως αυτό που μας κάνει εντύπωση είναι οι πανέμορφες παραλίες με τα κρυστάλλινα νερά. Εκεί θα βρείτε διάφορα ξενοδοχεία και βίλες και ό,τι χρειάζεστε, από εστιατόρια, ενοικιαζόμενα δωμάτια, καφετέριες, σούπερ μάρκετ κλπ. Οι παραλίες με άμμο ή βότσαλο είναι οργανωμένες, και έχετε την ευκαιρία να δοκιμάσετε διάφορα θαλάσσια σπορ. Είναι ιδανικό για όσους αγαπούν το σερφ.
Με τη βοήθεια των ντόπιων βρήκαμε τρία διαφορετικά μέρη για τη φωτογράφισή μας. Η πρώτη ήταν μια τοπική πολύ παλιά εκκλησία με ενδιαφέρον εσωτερικό, ένα τοπικό σπίτι που κρατούσε τις παραδοσιακές του πτυχές και ένα τοπικό λαογραφικό μουσείο με πέτρινους τοίχους και πήλινα αγγεία στο εσωτερικό του. Το σπίτι είχε έναν όμορφο εσωτερικό τοίχο με τη χαρακτηριστική διακόσμηση που συναντάμε στα περισσότερα σημεία του νησιού, αποτελούμενο από τοπικά πήλινα πιάτα και πολλά κάδρα με εικόνες, κεντήματα ή φωτογραφίες.
Κεραμικά πιάτα στη Ρόδο \\
Στη Ρόδο βρισκόταν το περίφημο εργοστάσιο κεραμικών «ICARO». Η εταιρεία ICARO ιδρύθηκε από τους Ιταλούς στις 19 Δεκεμβρίου 1928, στο πλαίσιο ενός φιλόδοξου σχεδίου εκβιομηχάνισης και ανάπτυξης της Δωδεκανήσου. Σκοπός του ήταν η κατασκευή καλλιτεχνικών κεραμικών και πιο συγκεκριμένα αντιγράφων των περιζήτητων κεραμικών Iznik, που υπήρχαν σε μεγάλες ποσότητες στα αρχοντικά της Λίνδου, σε βαθμό που μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα θεωρούνταν προϊόντα της ροδιακής κεραμικής τέχνης. Η παραγωγή κεραμικών της εταιρείας ICARO άνθισε τη δεκαετία 1930-1940 και κατάφερε να επιβιώσει στην περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Με την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα και την αποχώρηση των Ιταλών, η εταιρεία πουλήθηκε στον εύπορο επιχειρηματία Κωνσταντίνο Δ. Χατζηκωσταντή.
Αφάντου
Τα Αφάντου είναι επίσης ένα χωριό που σήμερα είναι γνωστό για την παραλία μήκους 5 χιλιομέτρων που προσελκύει πολλούς τουρίστες. Ωστόσο, η παραδοσιακή φορεσιά Αφάντου είναι πανέμορφη μέσα στην απλότητά της. Είχα την τύχη να βρω ένα παραδοσιακό τοπικό σπίτι με τη βοήθεια των ντόπιων και να δημιουργήσω μερικές φωτογραφίες από τις παραλλαγές των ενδυμασιών. Αυτή τη φορά ήταν και ένας άντρας ντυμένος με τη φορεσιά και έτσι τον συμπεριέλαβα στις φωτογραφίες. Στη μία πλευρά του εσωτερικού του σπιτιού, υπήρχε ένας τοίχος που ήταν καλυμμένος με μία ταπετσαρία φλοράλ που μου φάνηκε ενδιαφέρον γιατί συμπλήρωνε όμορφα την ενδυμασία.
ΓΩΝΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ \\
Τα Αφάντου είναι πόλη της Ρόδου και ένας από τους παλαιότερους οικισμούς του νησιού. Τα Αφάντου φημίζονταν ιδιαίτερα για τα υφαντά τους. Ο δήμος φημιζόταν για τα σύκα του, ενώ η κύρια ασχολία των κατοίκων ήταν η γεωργία.
Το 1522 η Ρόδος περιέρχεται στην κατοχή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το 1935, οι Ιταλοί απαλλοτρίωσαν τα κτήματα της περιοχής της Κολούμπια, δημιουργώντας ένα πρότυπο αγροτικό χωριό, το San Benedetto. Έκαναν δρόμους, χώρισαν την περιοχή σε τετράγωνα και έκτισαν την καθολική εκκλησία του Αγίου Βενέδικτου, ενώ ιδρύθηκαν και ιταλικά σχολεία, που για κάποιο διάστημα είχαν αντικαταστήσει τα ελληνικά.
Μετά την ένωση των Δωδεκανήσων με την Ελλάδα το 1947 άρχισε η ανάπτυξη της περιοχής. Η ταπητουργία ήταν παραδοσιακή ασχολία των γυναικών των Αφάντων μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1960. Ωστόσο, κατά τη δεκαετία του 1950, ο πληθυσμός της περιοχής μειώθηκε σημαντικά λόγω της μετανάστευσης κυρίως στη Γερμανία. Η οικονομική ανάπτυξη της περιοχής ξεκίνησε τη δεκαετία του '80 με την τουριστική της ανάπτυξη.
Αρχάγγελος
Ο Αρχάγγελος είναι μια πόλη που βρίσκεται στο νησί της Ρόδου. Είναι χτισμένος στην κεντροανατολική ακτή του νησιού, σε υψόμετρο 160 μ., μέσα στον ομώνυμο όρμο. Το ψηλότερο βουνό της περιοχής είναι ο Χέλανδρος (507 μ.) όπου βρίσκεται το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία.
Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία καθώς και με την κεραμική. Τον τελευταίο καιρό ασχολούνται και με τη μεταποίηση αγροτικών προϊόντων.
Στις 26 Ιουνίου 1926 ο Αρχάγγελος ισοπεδώθηκε από σεισμό 8 Ρίχτερ. Ο ισχυρότερος σεισμός από την αρχή των καταγραφών στην Ελλάδα.
Έχω δημιουργήσει φωτογραφίες τριών κυριών που φορούν αυθεντικές παλιές ενδυμασίες. Οι φορεσιές προέρχονται από το τοπικό λαογραφικό μουσείο, το οποίο μπορείτε να επισκεφθείτε στην πόλη του Αρχαγγέλου. Είχαμε την ευκαιρία να φωτογραφίσουμε μέσα σε ένα παραδοσιακό σπίτι και στη συνέχεια σε μια τοποθεσία σε εξωτερικό χώρο που έβλεπε την πόλη. Ο Αρχάγγελος είναι παραδοσιακός οικισμός, αλλά λόγω του σεισμού και της τουριστικής ανάπτυξης, δυστυχώς έχει χάσει το μεγαλύτερο μέρος του παραδοσιακού του χρώματος. Σήμερα είναι κάπως δύσκολο να εντοπίσεις τοπικά παραδοσιακά σπίτια χωρίς τη βοήθεια ενός ντόπιου.
Στα ανατολικά του οικισμού, σε ένα λόφο ύψους 216 μέτρων κοντά στη θάλασσα, βρίσκεται το κάστρο του Αρχαγγέλου. Η κατασκευή του χρονολογείται από την εποχή που Μεγάλος Μαγίστρος ήταν ο Jacques de Milly (1454-1461). Η έκταση του κάστρου είναι 3.000 τετραγωνικά μέτρα και τα τείχη του έχουν μήκος 240 μέτρα. Πριν από περίπου 20 χρόνια τα τείχη είχαν αρχίσει να γκρεμίζονται, αλλά με πρωτοβουλία του Δήμου Αρχαγγέλου ξεκίνησε η ανακατασκευή τους και σήμερα είναι επισκέψιμο.
Στην περιοχή, εκτός από τα νέα ελληνικά, ομιλείται και μια τοπική διάλεκτος που ονομάζεται Αρχαγγελίτικη. Η διάλεκτος μοιάζει πολύ με την κυπριακή διάλεκτο και συγκεκριμένα με το Παφίτικό της ιδίωμα, στο οποίο όμως έχουν προστεθεί τοπικά στοιχεία με την πάροδο του χρόνου. Αυτή η συγγένεια μεταξύ των δύο διαλέκτων είναι μια ένδειξη της καταγωγής των κατοίκων.
Όταν τελειώσαμε τη φωτογράφιση, οι ντόπιοι με πήγαν σε μια ψαροταβέρνα για να φάμε στην παραλία του Αρχαγγέλου. Συνιστώ ανεπιφύλακτα αυτές τις ψαροταβέρνες, που σερβίρουν πραγματικά φρέσκο ψάρι και θαλασσινά σε λογικές τιμές.
Απόκτησε ένα μουσειακό τύπωμα από τη Ρόδο
Τοποθετήστε ένα έργο από τη Ρόδο στο σπίτι ή στο γραφείο σας, του βραβευμένου φωτογράφου Γιώργου Τατάκη. Όχι μόνο θα προσθέσετε ομορφιά και ενδιαφέρον στον χώρο σας, αλλά θα υποστηρίξετε και σημαντική εθνογραφική εργασία. Δείτε τη συλλογή της Ρόδου εδώ.
Έμπωνας
Η παραδοσιακή φορεσιά του Έμπωνα είναι λιτή αλλά εντυπωσιακή. Αποτελείται από: Το λευκό πουκάμισο, κεντημένο στο λαιμό, τα μανίκια και το στρίφωμα. Το μαύρο βαμβακερό αμάνικο φόρεμα έχει πιέτες με λεπτές χρωματιστές κορδέλες στο στρίφωμα και στη λαιμόκοψη. Το ένδυμα ολοκληρώνεται με κόκκινη μάλλινη ζώνη, πολύχρωμο εμπριμέ κεφαλόδεσμο και δερμάτινες μπότες (στιβάνια). Πρόκειται για μια αρκετά διάσημη Ροδιακή φορεσιά και χρησιμοποιείται ευρέως ως εκπρόσωπος του νησιού.
Υπάρχει ένα ενδιαφέρον λαογραφικό μουσείο στον Έμπωνα, που βρίσκεται μέσα σε ένα πολύ παλιό παραδοσιακό σπίτι. Ακόμη και το δάπεδο είναι φτιαγμένο από χώμα, κάτι που μας δίνει μια ένδειξη της ηλικίας του. Αυτό ήταν το τέλειο σημείο για να δημιουργήσω τις φωτογραφίες μου και τέσσερα κορίτσια ντυμένα με την τοπική φορεσιά πόζαραν στο φακό μου. Βρήκα αρκετά χρήσιμα αντικείμενα μέσα στο σπίτι που χρησιμοποίησα για τη σκηνοθεσία των φωτογραφιών μου. Υπήρχε ακόμη και ένας αργαλειός, τοποθετημένος στη μία πλευρά με όμορφο πλαϊνό φως. Χρειάστηκε σημαντική προσπάθεια για να καταφέρω να ανοίξω αυτή την πίσω πόρτα και να αποκαλύψω αυτό το όμορφο φως, αλλά άξιζε τον κόπο.
Κρασί στον Έμπωνα \\
Ο Έμπωνας βρίσκεται 52 χλμ. ΝΔ. της χώρας της Ρόδου, στις πλαγιές του Ατταβύρου, του ψηλότερου βουνού του νησιού (1.250 μέτρα). Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία και την αμπελοκαλλιέργεια, γι' αυτό και υπάρχουν αρκετά σύγχρονα αλλά και παραδοσιακά οινοποιεία. Η περιοχή φημίζεται για τα κρασιά της και είναι γνωστή για την τοπική ποικιλία «Μπονιάτικο».
Ακριβώς πάνω από τον Έμπωνα σε υψόμετρο 700 μέτρων βρίσκεται το Χαρακάκι. Η περιοχή λέγεται ότι έχει τον καλύτερο αμπελώνα στη Ρόδο. Σε μια πραγματικά εντυπωσιακά απότομη και άγρια βουνοπλαγιά, με θέα το Αιγαίο και το νησί της Χάλκης, ωριμάζουν τα καλύτερα σταφύλια του Αθηρίου. Από αυτή την έκταση, που δεν ξεπερνά τα 100 στρέμματα, παράγεται το Αθήρι της Βουνοπλαγιάς, ίσως το καλύτερο Αθήρι της Ρόδου (εδώ τα αμπέλια αποστραγγίζονται και οι αποδόσεις ανά στρέμμα είναι μεν περιορισμένες αλλά το κρασί αποκτά τις πιο έντονες γεύσεις εσπεριδοειδών, βερίκοκου, και μπανάνας).
Απόλλωνα
Τα Απόλλωνα είναι ένα μεγάλο χωριό στη βόρεια-κεντρική Ρόδο, στις νότιες-κεντρικές πλαγιές του όρους Προφήτης Ηλίας και σε μέσο υψόμετρο 330μ. Το χωριό Απόλλωνα πήρε το όνομά του από τον ναό του θεού Απόλλωνα, ο οποίος κάποτε ήταν προστάτης της Ρόδου όπως και των καλών τέχνων.
Το χωριό έχει περίπου χίλιους κατοίκους, πλούσια βλάστηση, με περισσότερα από δεκαεπτά χιλιάδες στρέμματα γης. Ως αποτέλεσμα, η πλειοψηφία των κατοίκων της κοινότητας ασχολείται με την καλλιέργεια της ελιάς. Ο κεντρικός ναός του χωριού είναι διακοσμημένος με υπέροχες τοιχογραφίες της ζωής των αγίων και μια λιθόστρωτη αυλή. Το λαογραφικό μουσείο του χωριού αξίζει μια επίσκεψη και εκθέτει μεγάλη ποικιλία από οικιακά σκεύη, γεωργικά εργαλεία και εντυπωσιακά αρχαία αντικείμενα όπως παλιό ελαιοτριβείο, σαρκοφάγους και μεσαιωνικές μυλόπετρες. Επίσης, μπορείτε να δείτε παραδοσιακές γυναικείες φορεσιές, και προϊόντα που πωλούν ντόπιες γυναίκες, όπως κεντήματα, γλυκά, ψωμί και άλλα εδέσματα.
Βρήκα την τοπική φορεσιά πολύ σικάτη και οι πιέτες του λευκού πουκάμισου της νυφικής φορεσιάς έμοιαζαν στα μάτια μου με αρχαίο φόρεμα. Κάναμε φωτογραφίες μέσα σε ένα σπίτι, όπου μπορείτε επίσης να δείτε το παραδοσιακό κρεβάτι ενός ροδιακού σπιτιού. Κάναμε επίσης μερικές ακόμη εικόνες μέσα σε ένα τοπικό καφενείο όπου ήπιαμε και ωραίο ελληνικό καφέ.
Καφενείο «Περνός & στου Πλαστήρα» \\
Πρόκειται για το καφενείο που έκανα τη φωτογράφιση. Στεγάζεται σε ένα ιδιαίτερο ιταλικό κτίριο, δημιουργία του αρχιτέκτονα Δημήτριου Μαργέλλου. Ο χώρος είναι εντυπωσιακά μεγάλος γιατί στόχος από την αρχή ήταν το καφενείο να λειτουργήσει και ως χώρος εκδηλώσεων. Εκεί σύχναζαν διαχρονικά επιφανείς μορφές των τεχνών. Αρχικά το καφενείο ονομαζόταν Περνός (= πουρνάρι, λόγω δέντρου που ήταν δίπλα στο καφενείο), αλλά πρόσφατα μετονομάστηκε «Στου Πλαστήρα». Ο σημερινός ιδιοκτήτης του, Τάσος Παλάζης, θέλησε να κρατήσει ζωντανή την ιστορία του καφενείου δημιουργώντας παράλληλα έναν ιδιαίτερο χώρο - ένα μουσείο, που θα αποτελούσε πόλο έλξης για τους επισκέπτες. Έτσι, στο καφενείο μπορεί κανείς να θαυμάσει αντίκες και κειμήλια, ενώ στον ίδιο χώρο υπάρχουν τρία θεματικά (τσαγκάρης, κουρείο και παντοπωλείο), αντίγραφα «μαγαζιών» που λειτουργούσαν στα «καλά» καφενεία της Ελλάδας. Στο κεντρικό σαλόνι του καφενείου κυριαρχεί το ιταλικό στοιχείο με αυθεντικά αντικείμενα της δεκαετίας του 1920. Το καφενείο έχει έντονη πολιτιστική δραστηριότητα. Οι θεατρικές παραστάσεις, οι μουσικοθεατρικές αφηγήσεις, τα κουκλοθέατρα, οι προβολές ταινιών, οι ζωντανές παραστάσεις, οι διαλέξεις, οι παρουσιάσεις βιβλίων κ.λπ. αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας του.
Αφού τελειώσαμε τη μέρα, οι ντόπιοι πρότειναν να πάμε σε ένα ενδιαφέρον εστιατόριο, με ελληνική κουζίνα, το "Παράγκα". Μια αριστοτεχνικά φτιαγμένη παράγκα, που έγινε σημείο συνάντησης όλων των καλοφαγάδων του νησιού, ντόπιων και επισκεπτών. Βρίσκεται στην είσοδο του χωριού στη θέση που στεγαζόταν το κλαμπ των Ιταλών αξιωματικών. Σήμερα, οι οικογένειες Ευθυμίου και Σεντονά, προσφέρουν σε κάθε επισκέπτη τις αυθεντικές γεύσεις της ροδίτικης κουζίνας. Είχα ήδη εντοπίσει αυτό το εστιατόριο μέσω τοπικών οδηγών και ήθελα να το επισκεφτώ, οπότε ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία.
Μιλώντας για φαγητό, αν επισκεφτείτε τη Ρόδο, θέλω πολύ να σας προτείνω το εστιατόριο θαλασσινών του κ. Πιζάνια, το «the Sea Star», που βρίσκεται μέσα στα τείχη του κάστρου στην πόλη της Ρόδου. Δεν είμαι σε καμία περίπτωση προκατειλημμένος, καθώς κανείς δεν με πληρώνει για να το προτείνω κάποιο μαγαζί. Ο Πιζάνιας χρησιμοποιεί εξαιρετικές και φρέσκες πρώτες ύλες σε λογικές τιμές και διαθέτει μεγάλη συλλογή από κρασιά και ούζο! Γίναμε φίλοι πολύ γρήγορα καθώς ζήτησα να πιω ούζο και αντί να μου πει τα ούζα που διαθέτει το εστιατόριο, με ρώτησε ποιο μου άρεσε περισσότερο. Απάντησα το «Αφροδίτη» που κατά τη γνώμη μου είναι το καλύτερο ελληνικό ούζο, φτιαγμένο από την οικογένεια Βαρβαγιάννη. Ωστόσο, είναι πολύ δύσκολο να το βρεις σε εστιατόρια και δεν περίμενα να το έχουν, το είπα περισσότερο για πλάκα. Ο ιδιοκτήτης απάντησε ναι, εννοείται το έχω.
++